de Volkskrant Select - boekrecensies: Van Agt biografie

de Volkskrant Select - boekrecensies: Van Agt biografie

De macht van een minister-president is in Nederland vrij beperkt. Hij kan wel wat regelen maar bijvoorbeeld geen ministers ontslaan, zoals in Engeland. Eigenlijk is er maar één moment waarop hij zijn volle gewicht kan ontplooien, dat is tijdens de formatie van het kabinet – ook dan is dat overigens nogal ingewikkeld. Vandaar dat in de geschiedschrijving over de Nederlandse politiek altijd bovenmatig veel aandacht wordt geschonken aan het ‘formatiespel’ – een soort combinatie van de klassieke bordspelen Risk en Monopoly. Na de formatie zit een Nederlandse minister-president echter gevangen in een coalitie, doorgaans vooral een verstandshuwelijk dat nog niet uit elkaar gaat vanwege de kinderen. Deze situatie leidt ertoe dat het beleid in Nederland een grote continuïteit vertoont, wat sommigen als ‘stroperig’ verwerpen, anderen als ‘stabiliteit’ waarderen. Deze aard van de Nederlandse politiek wordt weerspiegeld in de historiografie: er is niet alleen de neiging erg veel aandacht te geven aan de formatieperikelen, maar het daarop volgende kabinetsbeleid wordt eigenlijk vooral beschreven als een al dan niet langdurige aanloop naar een breuk in de coalitie en daarmee de opmaat voor een volgende formatie. Dit is ook de grondtoon in de Van Agt-biografie Tour de force, geschreven door drie auteurs die verbonden zijn aan het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis van de Radboud Universiteit Nijmegen. Daarin ligt zowel de kracht als de zwakte van dit boek.